Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft de verkiezingsprogramma's van de tien grootste politieke partijen, waaronder BBB, CDA, D66, GroenLinks-PvdA, JA21, NSC, Partij voor de Dieren, PVV, SP en VVD, onder de loep genomen. Deze selectie is gebaseerd op partijen met minimaal vijf zetels in de Tweede Kamer of die op 31 augustus 2025 volgens de Peilingwijzer meer dan vijf zetels zouden behalen.

Uit de analyse blijkt dat de politieke partijen aanzienlijke aandacht besteden aan het beperken van migratie. Daarentegen wordt er minder nadruk gelegd op de omgang met de reeds aanwezige diversiteit in de Nederlandse samenleving. De maatschappij wordt gekenmerkt door diversiteit, ongeacht migratiestromen. Het SCP benadrukt dat investeren in goed samenleven en het tegengaan van polarisatie cruciaal is voor een dergelijke diverse samenleving.

De uitgangspunten voor het omgaan met diversiteit lopen uiteen per partij. De PVV, JA21 en VVD plaatsen de nadruk op de Nederlandse cultuur. GroenLinks-PvdA, Partij voor de Dieren en SP focussen op solidariteit. Het CDA, BBB en NSC richten zich op de lokale gemeenschap, terwijl D66 individuele rechten en vrijheden centraal stelt. Overeenkomsten zijn echter wel te vinden in het belang dat partijen hechten aan goed buurcontact, ontmoetingen en de Nederlandse taal.

In de meeste verkiezingsprogramma's wordt opgeroepen tot meer maatschappelijke bijdragen, zoals extra werken, vrijwilligerswerk en mantelzorg. Het SCP signaleert echter een gebrek aan visie op hoe deze taken georganiseerd en gecombineerd kunnen worden met bestaande rollen. Weinig voorstellen worden gedaan om de groep "onderbelaste" mensen, die momenteel aan de zijlijn staan, te betrekken. De afgelopen tien jaar is het aantal burn-outklachten bij werkenden met circa 50 procent gestegen.

De verkiezingsprogramma's besteden ruimschoots aandacht aan crises, maar laten de sociale voorbereiding op deze crises grotendeels onbesproken. Investeringen in sociale infrastructuur, zoals buurthuizen, bibliotheken en welzijnswerk, worden als essentieel beschouwd voor verbondenheid en hulpverlening tijdens crisissituaties.

Tot slot waarschuwt het SCP politieke partijen voor het doen van onrealistische beloftes, daar dit het vertrouwen in de politiek kan schaden.