1. Het Programma Aanpak Stikstof (PAS) stelde boeren en bedrijven in staat te opereren zonder natuurvergunning, mits zij hun activiteiten aanmeldden. In mei 2019 verklaarde de Raad van State het PAS-programma onrechtmatig, omdat het legalisering van activiteiten toestond vóór het gereed zijn van de benodigde natuurherstelmaatregelen.

2. Na de uitspraak van de Raad van State opereerden 3637 PAS-melders illegaal. De overheid beloofde deze melders voorrang bij legalisering, zodra de staat van de natuur het toestond en voldoende natuurherstelmaatregelen waren genomen.

3. Zes jaar na de uitspraak van de Raad van State (juli 2025) is de natuur onvoldoende hersteld en zijn er onvoldoende natuurherstelmaatregelen genomen. De gevoeligheid van de natuur voor stikstofdepositie bleek hoger dan aanvankelijk ingeschat.

4. Milieuorganisatie MOB dient handhavingsverzoeken in bij provincies om illegale agrarische activiteiten aan te pakken, maar deze verzoeken worden tot dusver afgewezen.

5. Een groeiend aantal boeren start juridische procedures om versnelde legalisering af te dwingen. Tientallen juridische procedures lopen waarin boeren provincies in gebreke stellen wegens het niet verlenen van natuurvergunningen.

6. Bij de rechtbank Gelderland in Zutphen loopt een rechtszaak namens zeven PAS-melders, aangebracht door Farmers Defence Force (FDF). De voorzieningenrechter heeft milieuclub MOB toegelaten tot deze zaak, met beperkte toegang tot processtukken ter bescherming van de anonimiteit van de boeren.