1. Op 9 mei 2025 ondertekenden de Raad van Europa en Oekraïne een overeenkomst voor de oprichting van een speciaal tribunaal. Dit tribunaal is bedoeld om Russische leiders te berechten voor het starten van de oorlog in Oekraïne. De ondertekening vond plaats op dezelfde dag als de jaarlijkse Russische militaire parades ter herdenking van de overwinning op nazi-Duitsland in 1945.

2. De aanklachten richten zich op personen die betrokken waren bij de beslissing tot invasie van Oekraïne. President Poetin en legerleider Valery Gerasimov worden hierbij genoemd.

3. Het tribunaal is opgericht omdat het Internationaal Strafhof (ICC) Rusland niet voor agressie kan vervolgen, aangezien Rusland geen lidstaat is van het ICC. Het ICC behandelt wel oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide, en in uitzonderlijke gevallen agressie.

4. Deskundigen verwachten geen gevangenisstraffen als gevolg van het tribunaal. De immuniteit van politieke leiders tijdens hun ambtstermijn en de vereiste aanwezigheid van de verdachten tijdens de rechtszaak vormen obstakels. Veroordeling bij verstek is pas mogelijk na het einde van hun ambtstermijn.

5. Mogelijke EU-betrokkenheid bij de bewijsvoering kan leiden tot Russische bezwaren over de onafhankelijkheid van het bewijsmateriaal.

6. Uitlevering van eventuele veroordeelden door Rusland wordt als zeer onwaarschijnlijk beschouwd.

7. Een hoofddocent Internationaal Strafrecht gaf aan dat het tribunaal niet alleen gericht is op straffen, maar ook op het verzamelen van bewijsmateriaal dat Russische desinformatie tegenspreekt en de historische context van de oorlog verduidelijkt.

8. Het tribunaal kan bijdragen aan een sterkere juridische definitie van "agressie" in het internationale recht. Slechts twee eerdere processen, in Neurenberg en Tokio, hebben zich hiermee uitgebreid beziggehouden. De huidige onduidelijkheid rondom "agressie" bemoeilijkt internationale actie tegen dergelijke daden.

9. De internationale steun voor het tribunaal is beperkt tot voornamelijk Europese landen.

10. Het Internationaal Strafhof (ICC) heeft in 2023 een arrestatiebevel uitgevaardigd tegen Poetin wegens mogelijke oorlogsmisdaden, specifiek het wegvoeren van Oekraïense kinderen naar Rusland. Dit was mogelijk omdat de vermeende misdaden plaatsvonden op het grondgebied van Oekraïne, een ICC-lidstaat. Ook dit arrestatiebevel wordt door critici als voornamelijk symbolisch beschouwd.