1. Begin 2025 bedroeg de achterstand in het aantal woningen voor statushouders in Nederland twaalfduizend, een aanzienlijke stijging ten opzichte van de zestienhonderd woningen vijf jaar eerder.

2. Gemeenten ontvangen tweemaal per jaar opdrachten om een bepaald aantal statushouders te huisvesten. De uitvoering hiervan wordt bemoeilijkt door een structureel tekort aan sociale huurwoningen en een toename van het aantal statushouders in de afgelopen jaren.

3. Op 9 mei 2025 verblijven meer dan achttienduizend statushouders met een verblijfsvergunning in asielzoekerscentra (azc's), wat ongeveer een kwart van de beschikbare azc-plekken vertegenwoordigt.

4. Provincies interveniëren vaker bij gemeenten die hun taakstelling voor de huisvesting van statushouders niet nakomen. Deze interventie begint met gesprekken, maar kan leiden tot waarschuwingen of zelfs tot overname van de taak door de provincie, op kosten van de betreffende gemeente.

5. In Zeeland verzochten de provinciale autoriteiten in 2025 vijf gemeenten een plan te maken om hun taakstelling alsnog te vervullen; een aantal dat aanzienlijk hoger is dan gebruikelijk.

6. In Zuid-Holland ontvingen acht gemeenten in 2025 een waarschuwing van de provincie voor mogelijke overname van hun taakstelling, een ongewoon hoog aantal. In Utrecht gold dit voor twee gemeenten, eveneens ongebruikelijk voor die provincie.

7. Noord-Brabant merkt een toename van achterstanden bij gemeenten bij het huisvesten van statushouders. Naast woningnood spelen ook het stikstofbeleid en recente wijzigingen in de landelijke wet- en regelgeving een rol.

8. Het kabinet wil een verbod op voorrang voor statushouders bij woningtoewijzing en tegelijkertijd het zelf zoeken van woningen door statushouders stimuleren en meer doorstroomlocaties creëren. De invoeringsdatum van deze maatregelen is nog onbekend.

9. De VNG en het COA uiten bezorgdheid over de haalbaarheid van de kabinetsplannen en de mogelijke gevolgen voor wachttijden in azc's en de inburgering van statushouders.

10. Het kabinet overweegt de taakstelling voor gemeenten betreffende de huisvesting van statushouders te schrappen. De juridische afronding en de exacte datum van invoering zijn nog onzeker. De VNG wijst op juridische voordelen, maar benadrukt dat de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor huisvesting blijft bestaan.