1. Leerlingen aan het einde van de basisschool maken een verplichte doorstroomtoets die meeweegt in het schooladvies voor het voortgezet onderwijs. Leerlingen met een IQ lager dan 75 zijn hiervan uitgezonderd.

2. Leerlingen met een IQ lager dan 75 komen vaak in aanmerking voor praktijkonderwijs.

3. Veel leerlingen met een IQ lager dan 75 maken ondanks de uitzondering toch de doorstroomtoets. Dit baart zorgen bij onderwijsinstanties zoals de Inspectie voor het Onderwijs, het ministerie van OCW en de PO-raad.

4. De doorstroomtoets levert bij leerlingen met een IQ lager dan 75 vaak geen betrouwbare resultaten op, volgens de Sectorraad Praktijkonderwijs. Dit kan leiden tot een ongeschikt schooladvies.

5. Sinds 2021 passen veel scholen ‘kansrijk adviseren’ toe, waarbij bij twijfel het schooladvies wordt verhoogd.

6. De laagste uitkomst van de doorstroomtoets is een advies voor praktijkonderwijs/vmbo.

7. Een te hoog schooladvies kan demotiverend werken en het zelfvertrouwen van leerlingen schaden, vooral wanneer ze uiteindelijk toch in het praktijkonderwijs terechtkomen. De Dienst Uitvoering Onderwijs bevestigt deze zorgen van de praktijkscholen.

8. De reden waarom leerlingen met een uitzondering toch de doorstroomtoets maken, is onbekend. Mogelijke oorzaken zijn verzoeken van ouders, schoolbeleid of de wens voor gelijke ervaringen met klasgenoten.

9. Het ministerie van OCW en Cito onderzoeken of de doorstroomtoets beter kan aansluiten bij de behoeften van leerlingen die in aanmerking komen voor praktijkonderwijs. Er zijn plannen om ouders en scholen beter te informeren over schooladviezen en praktijkonderwijs.

10. Uit de doorstroomtoetsen bleek dat relatief veel leerlingen met een lager IQ toch het vmbo aankunnen. Het ministerie benadrukt het belang van vmbo-onderwijs voor deze leerlingen.